Fiodor Tiutczew

Fiodor Iwanowicz Tiutczew, Фёдор Иванович Тютчев (ur. 6 grudnia 1803 w Owstugu, zm. 27 lipca 1873 w Carskim Siole) – rosyjski poeta, dyplomata.Mieszkał w Monachium, Turynie, utrzymywał znajomość z Heinem, Schellingiem. W życiu literackim udziału nie brał i nie uważał się za literata. Zachowało się około 400 jego wierszy, które są w Rosji wyjątkowo często cytowane. Wczesne jego wiersze powstawały zgodnie z tradycją poetycką XVIII wieku. W latach 30. XIX wieku w jego utworach przeważają tradycje europejskiego (szczególnie niemieckiego) romantyzmu. Jest to liryka filozoficzna (medytatywna), której podstawowymi tematami są: refleksje o wszechświecie, losie człowieka, przyrodzie. W latach 40. XIX wieku napisał kilka artykułów politycznych na temat problemu wzajemnych stosunków Rosji i cywilizacji zachodniej. W latach 50. XIX wieku Tiutczew stworzył szereg przenikliwych wierszy miłosnych, w których miłość pojmowana jest jako tragedia. Te wiersze zostały później połączone w tak zwany "cykl Dienisjewski", czyli cykl wierszy poświęconych kochance poety E.A. Dienisjewej. W latach 1860-1870 w dorobku poetyckim Tiutczewa znaczne miejsce zajmują wiersze polityczne. Najbardziej znany wiersz: "Silentium!" – to gorzkie wzywanie do trwania w milczeniu, o tym że człowiek nigdy nie będzie mógł zrozumieć drugiego człowieka. Wers "Kłamstwem jest myśl wypowiedziana" jest jednym z najczęściej cytowanych aforyzmów Tiutczewa, podobnie jak "Rosji rozumem się nie pojmie" i "Nie jest nam dane przewidzieć jak się odezwie nasze słowo". Tiutczew napisał również wiersz powitalny do Mickiewicza, który został znaleziony w archiwum polskiego wieszcza.Tiutczew jako rosyjski nacjonalista i panslawista był jednym z najzagorzalszych piewców imperializmu rosyjskiego. 8 listopada 1863 podpisał adres hołdowniczy do Michaiła Murawiowa "Wieszatiela" w uznaniu jego zasług w tłumieniu powstania styczniowego. Warto nadmienić, że nie uczynił tego nawet wnuk rzeźnika Pragi z 1794 Aleksandra Suworowa, mówiąc, iż nie złoży swojego podpisu pod adresem dla ludożercy. Stało się to powodem bezpardonowego ataku Tiutczewa na wnuka Suworowa, w wierszu w którym chwali Murawiowa i zdobywcę Warszawy w 1794. Swoją nienawiść do Polski i polskiego narodu wyrażał także w innych utworach (np. Как дочь родную на закланье..., napisany po upadku Warszawy w 1831). W 1842, w liście kierowanym do Mickiewicza, a zatytułowanym "Epître à l'Apôtre" (Posłanie do apostoła) znalazł się wiersz adresowany do naszego wieszcza Od "Rosjanina po przeczytaniu urywków z prelekcji Pana Mickiewicza" (ros. "От Русского, по прочтении отрывков из лекций г-на Мискиевича (!))", który to znany jest z omówienia od 1973 r., a jego pełny oryginalny tekst został opublikowany dopiero w 1994 r. przez Jana Orłowskiego w "Slavia Orientalis". Wiersz, który przechowywany jest wśród rękopisów biblioteki Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu, nie doczekał się jeszcze polskiego przekładu poetyckiego. Oprócz tego, ze wiersz jest natchnionym hymnem na cześć Mickiewicza, to jak pisze Orłowski "powstał z inspiracji wykładów Mickiewicza o literaturze słowiańskiej i wyraża charakterystyczną ewolucję poglądów Tiutczewa na "kwestię polską" i przyszłość Słowiańszczyzny. Świadczy tez o czasowym odejściu Tiutczewa od pozycji rusocentryzmu i wielkomocarstwowego szowinizmu"[1]. Podczas Kongresu Panslawistycznego, który odbył się w Moskwie w roku 1867, napisał wiersz "Do Słowian", przewidziany jako powitanie do zgromadzonych. Polska i Polacy zostali tam nazwani "Judaszem Słowiańszczyzny", za swój opór wobec Imperialnej Rosji, i próbę odzyskania niepodległości. Trzy lata później w wierszu "Nad russkoi Vil'noi starodavnoi" (Nad starodawnym ruskim Wilnem), opisał swą radość z rusyfikacji Wilna oraz faktu, iż miasto traci polski charakter. Do samego Mickiewicza apelował, aby ten stał się "Słowianinem" (zgodnie z rosyjską wersją panslawizmu, Rosjanie byli uważani za "prawdziwych" Słowian, zaś inne narody pochodzenia słowiańskiego miały się zlać z narodem rosyjskim) i odrzucił polską tożsamość narodową.