Kurt Vonnegut

Kurt Vonnegut, jr. (IPA: /ˈvɑ.nə.gət/; ur. 11 listopada 1922 w Indianapolis, USA, zm. 11 kwietnia 2007[1] w Nowym Jorku) – amerykański pisarz i publicysta, kojarzony z literaturą postmodernistyczną i science-fiction.Vonnegut urodził się 11 listopada 1922 r. w Indianapolis jako syn Kurta Vonneguta Sr. i Edith Lieber. Obydwoje rodzice byli pochodzenia niemieckiego. Vonnegut uczęszczał do Orchard School, a następnie do Shortridge High School, gdzie pisał do szkolnej gazety ‘The Shortridge Echo’. W 1940 r., za namową brata, Bernarda Vonneguta, aplikował na Uniwersytet Cornella, gdzie został przyjęty na chemię. Tam był zaangażowany w działalność uniwersyteckiej gazety - ‘The Cornell Daily Sun’. Szybko stało się jednak jasne, że brak mu predyspozycji do nauk ścisłych i w 1942 r. opuścił uniwersytet. II Wojna Światowa W 1943 r. Vonnegut wstąpił do wojska i został oddelegowany na studia do Instytutu Technologii w Carnegie, a następnie na Uniwersytet w Tennesee, po czym wysłano go na front do Europy, gdzie został przyłączony do 106. dywizji piechoty. W grudnia 1944, w czasie ofensywy w Ardenach , został wzięty do niemieckiej niewoli i osadzony w Dreźnie, gdzie za dnia pracował przy produkcji syropu słodowego dla kobiet w ciąży, a nocą był przetrzymywany w podziemiach starej rzeźni. 13 lutego 1945 przeżył bombardowanie miasta przez aliantów. Wydarzenie to stało się główną inspiracją dla jego powieści - "Rzeźni numer pięć". Kilka miesięcy później Armia Czerwona wyzwoliła Vonneguta z niewoli, po czym pisarz wrócił do Stanów i został odznaczony orderem Purple Heart. Lata powojenne Po powrocie do USA Vonnegut poślubił Jane Marie Cox i ponownie podjął studia, tym razem na wydziale antropologii na Uniwersytecie w Chicago, jednak jego praca dyplomowa na temat „Fluctuations Between Good and Evil in Simple Tale” została odrzucona przez komisję (uniwersytet przyznał mu tytuł dopiero w 1971 r. za powieść Kocia kołyska). W czasie studiów pracował w Chicago City News Bureau jak reporter kryminalny. W maju 1947 r. urodził się jego pierwszy syn– Mark, po czym pisarz przeniósł się do Schenectady, gdzie podjął pracę w dziale public relations w firmie General Electric, w której jego brat Bernard pracował jako naukowiec. W latach 50. Vonnegut zaczął publikować swoje pierwsze opowiadania, m.in. w magazynie Collier’s, a zyski z publikacji pozwoliły mu w 1950 r. porzucić pracę w GE, by przenieść się do Cape Cod i pracować wyłącznie jako wolny strzelec. Pierwszą powieść, zatytułowaną Pianola, wydał w 1952 r. i mimo że jego uznanie w środowisku literackim wciąż rosło, pisarz był zmuszony do szukania alternatywnych źródeł dochodu. Pracował między innymi na stanowiskach nauczyciela angielskiego czy copywritera. Otworzył również pierwszy w USA salon Saaba. W 1957 r. zmarła na raka siostra pisarza, dwa dni po śmierci swojego męża. W wyniku tej tragedii czwórka ich dzieci została osierocona. Vonnegut i jego żona zaadoptowali najstarszą trójkę (mimo że mieli już trójkę własnych dzieci). Od 1965 r. wykładał w Hopefield School, a w latach 1965-1971 prowadził warsztaty pisarskie na uniwersytetach Iowa i Harvarda. Vonnegut znany był ze swoich często kontrowersyjnych przekonań, których nie bał się wyrażać. Wyznawał poglądy lewicowe, był przeciwny wojnie i łamaniu praw obywatelskich. Sam siebie określał jako humanistę i socjalistę. W 1968 r. podpisał ‘Writers and Editors War Tax Protest’, w którym deklarowano zaprzestanie płacenia podatków w proteście przeciwko wojnie w Wietnamie. W licznych wywiadach i artykułach krytycznie wypowiadał się na temat polityki George'a W. Busha i sprzeciwiał się wojnie w Iraku. Był członkiem American Civil Liberties Union, amerykańskiej organizacji broniącej wolności obywatelskich. Twórczość Vonnegut był pisarzem prowokującym. Bezustannie bawił się formą, prowokował czytelnika, wciągał go w literackie pułapki i kpił z niego. Swoje powieści ozdabiał czasem własnoręcznie wykonanymi, prymitywnymi rysunkami, np. słynną "dziurą w zadku" (prostą gwiazdką zbudowaną z czterech przecinających się kresek). Wiele z jego powieści (m.in. Kocia kołyska i Śniadanie mistrzów) składa się z licznych, króciutkich rozdziałów, podobnie jak u Julio Cortázara. Forma i styl Kociej kołyski nawiązuje wręcz do Biblii, a autor opisuje w niej nawet zasady fikcyjnej religii, zwanej bokononizmem. Istotnym nurtem w twórczości Vonneguta był surrealizm. Powieści jego były pełne dziwacznych postaci, groteskowych, makabrycznych i onirycznych wydarzeń. Pisarz fascynował się science-fiction, co najwyraźniej zaznaczył w powieści Syreny z Tytana i pisarskiej kreacji swojego alter ego – Kilgore'a Trouta.