Nikołaj Czernyszewski

Nikołaj Gawriłowicz Czernyszewski, (ros. Николай Гаврилович Чернышевский (ur. 24 (12) czerwca 1828 w Saratowie; zm. 29 (17) października 1889 tamże) – rosyjski filozof, socjalista, przez niektórych postrzegany jako socjalista-utopista, rewolucjonista, redaktor, krytyk literacki, publicysta i pisarz. Był liderem rewolucyjnego demokratycznego ruchu lat 1860. Jego filozofia wywarła wpływ na ideologię Włodzimierza Lenina i Emmy Goldman. Urodził się w Saratowie w rodzinie prawosławnego duchownego Gawriła Iwanowicza Czernyszewskiego. Uczył się w domu pod kierownictwem ojca, człowieka wielostronnie wykształconego. W roku 1842 wstąpił do seminarium duchownego w Saratowie. Czas tam spędzony wykorzystał przede wszystkim dla samokształcenia: uczył się języków, historii, geografii, teorii retoryki, gramatyki języka rosyjskiego. Nie ukończywszy seminarium, w 1846 wstąpił na Uniwersytet Petersburski na wydział ogólnej retoryki na fakultecie filozofii. W okresie nauki na uniwersytecie ukształtowały się u niego podstawy poglądów, powstało przekonanie o konieczności rewolucji w Rosji. Czernyszewski świadomie przygotowywał się do działalności rewolucyjnej. W tym czasie powstają jego pierwsze utwory literackie. Po ukończeniu uniwersytetu otrzymuje posadę w Saratowskim Gimnazjum i wiosną 1851 rozpoczyna tam pracę.